کلاهبرداری هرمی با روکش قانونی! - دوست داشتنی ها

به گزارش گروه مالی خبرنگاران به نقل از وطن امروز، به دلیل افزایش مسائل مالی ناشی از کاهش مستمر ارزش پول ملی طی سال های گذشته، سطح عمومی درآمد و رفاه جامعه با کاهش قابل توجهی روبه رو بوده است. بسیاری از افراد در چنین شرایطی، نسبت به یافتن شغل متناسب با سطح سواد و مهارت خود ناامید شده یا اینکه شغل خود را به طور کامل از دست داده اند. در چنین شرایطی بعضی افراد بلندپرواز که همواره در آرزوی ثروتمند شدن در کوتاه ترین زمان ممکن بوده اند، بدون درنگ پیشنهادات وسوسه نماینده کاری را پذیرفته و بدون تحقیق و آنالیز کافی، به امید کسب درآمد های نجومی وارد کسب و کار هایی نظیر فعالیت در شرکت های بازاریابی شبکه ای می شوند.

فریاد بزن و باورهایت را فراموش کن!

اتخاذ تکنیک های روانشناسانه، انجام تبلیغات اغواگرایانه، برگزاری جلسات پرزنت پر زرق و برق و القای این باور که به وسیله این راه می توان یک شبه پولدار شد، از جمله راه های جذب شرکت های بازاریابی شبکه ای طی سال های اخیر بوده است.

به طور مثال در یکی از ویدئو هایی که منتسب به جلسات گردهمایی یک شرکت فعال در زمینه بازاریابی شبکه ای است، دیده می گردد فردی در بالای صحنه چندین بار به صورت پیاپی فریاد می زند: اگر می خواهی پیروز باشی، فقط باورهاتو باور کن. در واقع لیدر های شرکت های بازاریابی شبکه ای با برگزاری چنین جلساتی قصد دارند اعضای خود را آنقدر در تله ذهنی که برای آن ها ساخته و پرداخته شده غرق نمایند که دیگر هیچ کس قادر به بیدار کردن آن ها نباشد.

در سال های اخیر برگزاری این جلسات با چنین شکل و شمایلی شیوع پیدا نموده و بر عکس بازخورد فضای عمومی که عملا این قبیل تحرکات را به سخره گرفته اند و کاربران فضای مجازی هر از گاهی به منظور تفریح و خنده این گونه ویدئو ها را بازنشر می نمایند، محافل خصوصی بشدت تحت تأثیر این جلسات قرار می گیرد به طوری که عزم حضار جهت تداوم فعالیت در این عرصه، جزم تر می گردد.

دام های روانی و اغواگرانه برای جذب جوانان

علی نبائی، کارشناس آسیب های اجتماعی در تبادل نظر با وطن امروز، با بیان اینکه سرشاخه ها و مروجان شرکت های بازاریابی با استفاده از دام های روانی و اغواگرایانه یک حس کاذب را در افراد ساده و جویای ثروت ایجاد می نمایند، گفت: در سال های اخیر بسیاری از مردم تحت تأثیر داستان های خیالی لیدر ها و سرشبکه های شرکت های بازاریابی شبکه ای قرار گرفته و به امید کسب درآمد های هنگفت وارد این عرصه پرریسک شده اند.

این کارشناس آسیب های اجتماعی با بیان اینکه ورود به عرصه بازاریابی شبکه ای نیازمند توانایی و استعداد لازم برای فروش کالا و بازاریابی است، گفت: متأسفانه در این شرکت ها تأکیدی بر فروش محصولات و آموزش افراد برای بازاریابی وجود ندارد و تنها بر سود هایی تمرکز می گردد که به وسیله عضوگیری اعضای جدید به دست می آید.

آیا بازاریابی شبکه ای با شرکت هرمی تفاوت دارد؟

Network Marketing (بازاریابی شبکه ای) با شرکت های هرمی فرق دارد؛ این شاید نخستین جمله ای باشد که در جلسات پرزنت بازاریابی شبکه ای، به اعضای تازه وارد گفته می گردد. اگر چه این جمله اساسا صحیح به نظر می رسد و بازاریابی شبکه ای بر خلاف شرکت های هرمی امروز به عنوان یکی از انواع شیوه فروش قانونی کالا و خدمات در دنیا شناخته می گردد، اما با توجه به طرز عملکرد بعضی شرکت های فعال در زمینه بازاریابی شبکه ای در ایران، به لحاظ ماهیت در نحوه فعالیت این شرکت ها تفاوتی با شبکه هرمی وجود ندارد.

به همین دلیل وزارت صنعت، معدن و تجارت سال 94 به منظور رفع کردن ایرادات وارد بر سیستم بازاریابی شبکه ای، آیین نامه ای تدوین کرد. بر همین اساس، ممنوعیت دریافت هرگونه وجه یا معادل آن تحت عنوان حق عضویت، سپرده گذاری یا قبول نمایندگی جهت هرگونه فعالیت مالی دیگر و الزام ایجاد محدودیت در تعداد سطوح از جمله تفاوت های عمده ای است که جهت بازاریابی شبکه ای را از شرکت های هرمی جدا می نماید. همچنین شرکت های بازاریابی شبکه ای قانونا از گسترش صرف شبکه انسانی، جذب توزیع نمایندگان کالا، پول گردانی و ارائه محصولات موهومی یا محصولاتی که فراوری آن ها در آینده محتمل باشد منع شده اند.

اما در حال حاضر متأسفانه ساز و کار بسیاری از شرکت های بازاریابی شبکه ای فعال در کشور مانند شبکه های هرمی طراحی شده است، طوری که این شرکت ها با ارائه بعضی محصولات، تنها سعی دارند ماهیت هرمی خود را پنهان نمایند و در واقع معرفی محصول، تنها بهانه ای برای جذب زیرمجموعه بیشتر و توزیع پورسانت به رده های بالاتر هرم به شمار می رود. علاوه بر این در مواردی مشاهده شده است تعداد بازاریابان هر سطح در شرکت های فعال در زمینه بازاریابی شبکه ای با محدودیتی روبه رو نیست، بنابراین ممکن است تعداد افراد زیرگروه بسیار زیاد گردد و فعالیت آن ها ماهیت هرمی پیدا کند.

کپی برداری از کلاهبرداری هرمی با روکش قانونی!

بر اساس توصیه های منتشر شده در وبسایت پلیس فضای فراوری و تبادل اطلاعات (فتا)، به طور کلی هیچ فردی در مدل کسب و کار های شبکه ای تمایل به فروشندگی ندارد و بیشتر اعضا کوشش می نمایند با هر روش و ترفندی، زیرمجموعه خود را افزایش داده تا به واسطه خرید های صورت گرفته در سطح زیرشاخه ها، درآمد های غیرفعال داشته باشند.

همچنین با آنکه مجوز بعضی از این شرکت ها از سوی اتاق اصناف وزارت صنعت، معدن و تجارت صادر می گردد، اما لزوما فعالیت های شرکت های بازاریابی شبکه ای قانونمند و سالم نیست به طوری که این شرکت ها باید بر اساس آیین نامه اجرایی چگونگی صدور مجوز و نحوه نظارت بر فعالیت افراد صنفی در فضای مجازی و بازاریابی شبکه ای (موضوع مواد 2، 22 و تبصره ماده 78 قانون نظام صنفی) به سمت حذف واسطه ها، حمایت از فراوری ملی و اشتغال زایی برای جوانان حرکت نمایند. این در حالی است که بسیاری از شبکه های بازاریابی، به جای اشتغال زایی برای جوانان در کارخانه ها و کارگاه های فراوریی، گرایش به درآمدزایی به شکل شرکت های هرمی و تبلیغ مصرف گرایی پیدا نموده اند.

علاوه بر این، بعضی کالا های انحصاری عرضه شده در شرکت های بازاریابی شبکه ای از محصولات مشابه در بازار بی کیفیت تر و گران تر است به طوری که فروشنده به اجبار باید ابتدا خود به عنوان مشتری محصولات را بخرد و سپس با اعمال شگرد های خاص کوشش کند به وسیله سرمایه های اجتماعی خود مانند خانواده و آشنایان این کالا ها را بفروشد.

افزایش نابرابری اجتماعی در پی فعالیت شرکت های بازاریابی شبکه ای

پژوهشگران با انجام تحقیقات میدانی و مصاحبه با تعداد زیادی از افراد فعال در حوزه بازاریابی شبکه ای، به این نتیجه رسیده اند که در فرآیند فعالیت بازاریابی شبکه ای ارزش افزوده ای ایجاد نمی گردد، بلکه کالا ها تنها در یک رویه دلالی توزیع می گردد به طوری که در سازوکار بازاریابی شبکه ای نه تن ها هیچ حمایتی برای پیشرفت و کسب مهارت برای اعضای جدید رخ نمی دهد، بلکه این شرکت ها به طور مداوم در حال تشویق افراد برای بزرگنمایی کار های کوچک هستند. به طور کلی فعالیت شرکت های بازاریابی شبکه ای، بازده اندک و غیرمفیدی برای جامعه داشته و نتیجه ای جز افزایش شکاف طبقاتی و نابرابری اجتماعی در پی نخواهد داشت.

به نظر می رسد با توجه به تمام مسائل موجود در مدل کسب وکار بازاریابی شبکه ای، فعالیت در این عرصه منطقی نباشد، اما اگر بعضی از مردم هنوز هم قصد فعالیت در این نوع شرکت ها را دارند، بهتر است پیش از انجام هر اقدامی، تحقیقات خود را تکمیل نموده و صرفا به داشتن مجوز توسط شرکت ها اکتفا ننمایند.