اهالی یک روستا در تانزانیا خود را ایرانی می دانند - دوست داشتنی ها

به گزارش خبرنگاران به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، مرتضی رضوانفر از اعضای هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، برای مطالعات پژوهشی در تانزانیا به سر می برد. او در ماموریتش به سایت تاریخی کائوله (دولت - شهر شیرازی) در این کشور رفته است که گزارش او را از این منطقه و آداب و رسوم اهالی آن جا را در زیر می خوانید:

کائوله یکی از روستاهای شهر باگامایو در تانزانیا است که بلوچ ها در نقاط بسیاری از آن منطقه باگامایو گسترش یافتند. آن ها ادامه دهنده فرهنگ شیرازی ها بوده اند، بلوچ های منطقه طی تاریخ، خدمات زیادی در حوزه فعالیت های فرهنگی، مذهبی و تجاری انجام داده اند که از آن جمله می توان به ساخت اولین مدرسه تانزانیا در منطقه باگامایو و همچنین ساخت بیمارستان و یا مساجد و مراکز عام المنفعه اشاره نمود.

شهر کائوله بعد از قرن شانزدهم به مرور متروک شد تا اینکه دوباره در قرن 18 مورد توجه عمانی ها نهاده شد. عمانی ها لشگری از سربازان بلوچ ایرانی را در این منطقه مستقر کردند که فرزندان آن ها هنوز در این منطقه سکونت دارند.

او در بخشی از این گزارش می نویسد: در گفت وگویی که با سه تن از اهالی روستای بلوچی در کائوله داشتم، مردم این منطقه، خود را از نوادگان این سربازان بلوچی می دانند و به ایرانی بودن خود تاکید می نمایند.

محوطه شهر تاریخی کائوله یکی از مهم ترین سایت های تاریخی کشور تانزانیا است که در سال 1964 میلادی در فهرست آثار تاریخی این کشور به ثبت رسید و مورد حفاظت (هرچند هم ابتدایی) نهاده شده است. کائوله امروزه به شکل یک روستا و ذیل شهر باگامایو در64 کیلومتری دارالسلام واقع شده است. این شهر بندری در قرن سیزدهم میلادی توسط گروهی از شیرازی های مهاجر و به عنوان یک حکومت محلی تاسیس شد و نزدیک به چهار قرن بندر مهمی برای صدور کالا به سراسر دنیا بوده است.

آنچه از این دولت - شهر باقی مانده، تعداد معدودی ساختمان تخریب شده است که در میان این خرابه ها می توان به بقایای دو مسجد که محراب و چند دیوار از آن باقی مانده ، 22 قبر که عمدتا به افراد دیوانی و یا روحانیون عالی رتبه تعلق دارد، پایه ها و دیوارهای کوتاهی از یک بنا که احتمالا مدرسه و بنای مسکونی بوده و یک چاه آب که اتاقکی در کنار آن ساخته شده اشاره نمود.

سالم ترین قسمت این محوطه بدلیل قداستی که اهالی برای چاه قائل بوده اند، مربوط به همین اتاقکی است که در کنار چاه آب واقع شده است. اهالی منطقه آب این چاه را دارای خواص معجزه آسا می دانند و حتی هم اکنون نیز از نقاط مختلف تانزانیا برای استفاده از این آب به کائوله می آیند. این چاه در فاصله حدودا 50 متری دریا واقع شده است اما دارای آب شیرین و قابل آشامیدن است که در تمام ایام سال دارای حجم ثابتی است. مردم معتقدند آب آن شفابخش است و معجزات زیادی برای آن بیان می نمایند.

بناهای این محوطه نیز به طور کامل از سنگ های مرجانی بنا شده و شبیه به معماری مابقی آثار شیرازی ها در سواحل شرق آفریقا است.

قدیمی ترین مسجدِ شرق آفریقا

رضوانفر درباره شواهدی از قدیمی ترین مسجد شرق آفریقا، در گزارش خود می نویسد: از دو مسجد موجود در این محوطه، مسجد جنوبی دارای قدمت بیشتری نسبت به دیگری است که در تزئینات آن هم مهارت بیشتری بکار رفته است. به گفته راهنمای سایت، بعضی از باستان شناسان براساس تعدادی از کشفیات معتقدند قدمت این مسجد به پیش از دولت - شهر می رسد و احتمالا در قرن هفتم توسط گروهی از شیرازی ها بنا شده که در این صورت باید گفت این مسجد، می تواند قدیمی ترین مسجد در شرق آفریقا باشد.

در قسمت دیوار جنوبی این مسجد پلکانی وجود دارد که به احتمال زیاد به عنوان محل اذان گفتن از آن استفاده می شده است. پلکانی که در مسجد دیگری به نام بلوچی در باگامایو (در 5 کیلومتری کائوله) هم به همان صورت و با همان کاربرد در سال 1908 میلادی ساخته شده است.

چندین مقبره در محوطه وجود دارد که بعضی از آن ها دارای ستون های بلندی است و بعضی نیز دارای دیواره های کنگره دار، محل هایی روی دیوار مقبره ها تعبیه شده که به نظر می آید محل نصب اشیای خاصی بوده است.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در ادامه گزارش خود می آورد: بر اساس مشاهده چند قبر در روستای بلوچی می توان گفت اشیای یاد شده باید کاسه های سرامیکی و رنگی بوده باشد که احتمالا برای تزئین مقبره استفاده می شده است. ظروفی که در موزه کائوله و مقابر بلوچ های منطقه وجود دارد غالبا سرامیک چینی است که نشان دهنده ارتباط تجاری کشور چین و کائوله است.

ادامه سنت دیرین شیرازی ها

تمام قبرها این محوطه دارای کتیبه های سنگی و یا گلی بوده است که نام، تاریخ فوت و سِمت متوفی در آن تعیین است.نمونه این کتیبه ها در روستای بلوچیِ کائوله تا سال ها استفاده شده و به نظر می رسد ادامه سنت دیرین شیرازی ها باشد.مقبره های مناره دار مربوط به افراد دیوانی و خانواده سلطنتی بوده که براساس موقعیت هریک از افراد، بلندی و تزئینات مقابر تغییر نموده است.

این پژوهشگر در ادامه گزارش خود می نویسد: براساس گفته راهنمای سایت، بلندترین ستون، متعلق به قبر شیخ علی بن آدینه است.او حاکم و پادشاه حکومت شیرازی ها در کائوله بوده و طبق کتیبه ای که قبلا بر روی دیوار مقبره نصب بوده در سن 55 سالگی و در سال 1270 هجری فوت شده است. در ضلع غربی محوطه نیز، پایه های بنای نسبتا بزرگی وجود دارد که ساختار مدرسه و همچنین یک بنای مسکونی را نشان می دهد.

براساس گفته اهالی، کلمه کائوله به معنای برو ببین است که کنایه از نشان دادن عظمت شهر کائوله در گذشته بوده است.